Αγαπητοί σύντροφοι, συντρόφισσες,
συναγωνιστές, συναγωνίστριες, φίλοι και φίλες
«ΠΡΟΧΩΡΑΜΕ»…
Με αυτή την παρότρυνση, ο σ. Ισαάκ, με το γνωστό αποφασιστικό τόνο της φωνής του, αρκετές φορές, ολοκλήρωνε τις συζητήσεις μας.
Την ακούγαμε από το στόμα του και τις μέρες που βρίσκονταν στο νοσοκομείο. Να τη διατυπώνει με έντονο βλέμμα που κοίταζε μακριά και διέκρινες μέσα του, σχεδιασμούς για το μέλλον.
Ο σ. Ισαάκ με σιδερένια θέληση, ως το τέλος του, βάδιζε σταθερά προς τα εμπρός χωρίς να λογαριάζει τις δυσκολίες. Η έγνοια του ήταν πάντα στη δουλειά του κόμματος, στην πορεία του μαρξιστικού-λενινιστικού κινήματος, στο πώς να δίνει αδιάλειπτο το παρών του στους αγώνες.
Με αξιοθαύμαστη νοητική διαύγεια, μέχρι τις τελευταίες στιγμές της ζωής του, είχε στο πρόγραμμά του να συνεισφέρει κι άλλα στους συντρόφους του και στο μαρξιστικό-λενινιστικό κίνημα, όπως αποκαλύπτουν και τα τελευταία χειρόγραφά του, που δημοσίευσε ο «ΛΑΪΚΟΣ ΔΡΟΜΟΣ».
Ο σ.Ισαάκ δεν είναι πλέον βιολογικά μαζί μας. Όμως η παρουσία του δεν θα λείψει γιατί μένουν μαζί μας αυτά που έπραξε, αυτά που έγραψε και είπε, αυτά που, τελικά, μας κληροδότησε:
- Μια σημαντική ιδεολογικοπολιτική συνεισφορά.
- Ένα υπόδειγμα επαναστάτη αγωνιστή που έκανε, όχι στα λόγια, αλλά με μεγάλη συνέπεια, πράξη ζωής τις αρετές του πραγματικού κομμουνιστή.
- Ένα οικοδόμημα που λέγεται μαρξιστικό-λενινιστικό κίνημα, το οποίο παραμένει η μεγάλη ελπίδα για την αναγέννηση του κομμουνιστικού κινήματος. Ο σ. Ισαάκ υπήρξε πρωτεργάτης στην ομάδα των κομμουνιστών που έριξαν τα θεμέλια αυτού του οικοδομήματος.
Χρειάζεται να σκύψουμε πάνω στο έργο ζωής του.
Είναι ένα έργο που στηρίζεται σε τρεις γερές βάσεις:
Πρώτο, στο μεγάλο αντιρεβιζιονιστικό αγώνα που έδωσαν οι επαναστάτες κομμουνιστές - ήδη από το 1956 και μετά- για να αποτρέψουν την ανατροπή των αρχών του αριστερού κινήματος, την αποδυνάμωση και την αποσύνθεσή του.
Δεύτερο, στα συμπεράσματα από την ιστορία του κομμουνιστικού κινήματος και, ιδιαίτερα, από την κληρονομιά του παλιού ΚΚΕ.
Τρίτο, στα διδάγματα από τις εμπειρίες του μαρξιστικού-λενινιστικού κινήματος, που ενσωματώθηκαν στην προσπάθεια για την ανασύνταξη και ενοποίηση των δυνάμεών του, με στόχο αυτή να αποτελέσει τη βάση για τη γενικότερη ανασυγκρότηση του κομμουνιστικού κινήματος.
Από την άποψη αυτή το έργο του σ. Ισαάκ προβάλλει πολύπλευρο. Θα σταθούμε σύντομα σε μια πτυχή του:
Στη σημασία που έδινε ο σ.Ισαάκ στην κομμουνιστική οργάνωση και στα χαρακτηριστικά που πρέπει να κατακτήσουν οι αγωνιστές που γίνονται μέλη του συνεπούς κομμουνιστικού κόμματος.
Ήδη στα παλιότερα κείμενά του για την ιστορία του παλιού ΚΚΕ έχει σημειώσει πως την επαναστατική ψυχή του ΚΚΕ ως το 1956 αποτέλεσαν οι κομμουνιστές «που διέθεταν το ισχυρό όπλο της πίστης στην υπόθεση του κομμουνισμού και της επανάστασης, που τόχαν αποκτήσει και ακονίσει μέσα σε σκληρούς ταξικούς αγώνες στο βουνό, στην παρανομία, στις φυλακές και στις εξορίες». Έχει, επίσης, σημειώσει πως το επαναστατικό πνεύμα αυτών των κομμουνιστών τους οδήγησε σε κρίσιμες καμπές του ΚΚΕ να έλθουν σε αντίθεση με την οππορτουνιστική πολιτική της ηγεσίας του. Έχει ακόμη τονίσει πως αυτοί οι κομμουνιστές ξεχώριζαν για τις «υψηλές ηθικοπολιτικές αρχές τους».
Τα χαρακτηριστικά αυτών των κομμουνιστών ο σ. Ισαάκ τα εντάσσει μέσα στη θετική κληρονομιά του παλιού ΚΚΕ που πρέπει να τη διατηρήσει και να την αναπτύξει το σύγχρονο κομμουνιστικό κίνημα. Όπως έχει γράψει στη συμπυκνωμένη αποτίμησή του για τα πολύτιμα διδάγματα από την ιστορία ΚΚΕ ως το 1956:
«Το ΚΚΕ έδειξε στο λαό τη σημασία της οργανωμένης πάλης, τη δύναμη της οργάνωσης και καλλιέργησε στα ίδια τα μέλη του την πίστη στην οργάνωση, στο κόμμα. Αυτό έκανε το κόμμα ικανό να δρα σαν ένα οργανωμένο και ενιαίο σύνολο με μεγάλη αποτελεσματικότητα και να πραγματοποιεί στη ζωή τα πιο σύνθετα πολιτικά και πρακτικά καθήκοντα.
Το ΚΚΕ διαπαιδαγώγησε τα μέλη του στο πνεύμα της κομμουνιστικής κομματικότητας, που σήμαινε την ανάπτυξη όλων εκείνων των υψηλών αρετών, που πρέπει να χαρακτηρίζουν τον κομμουνιστή λαϊκό αγωνιστή. Πάνω απ' όλα διαπαιδαγώγησε τα μέλη του στο πνεύμα τού να βάζουν σε πρώτη μοίρα τα συμφέροντα του κόμματος και σε δεύτερη μοίρα τα ατομικά τους συμφέροντα και έτσι ακριβώς να υποτάσσουν όλη την προσωπική ζωή και δράση τους στην υπόθεση του κόμματος και του λαού.»
Ο σ. Ισαάκ μας έχει τονίσει πως αυτές τις θετικές συνεισφορές του παλιού ΚΚΕ οφείλουμε «να τις διαφυλάξουμε και να τις εμπλουτίσουμε».
Η εμφάνιση του ρεβιζιονισμού μετά το 1956 θα συνοδευτεί και με τη επίθεση ενάντια σε όλα εκείνα που πρέπει να χαρακτηρίζουν την κομμουνιστική οργάνωση και τα μέλη της. Ο αντιρεβιζιονιστικός αγώνας που ξεκίνησε η «Αναγέννηση» θα χρειαστεί να ανοίξει και αυτό το μέτωπο. Ο σ. Ισαάκ ήδη στο θεμελιακό άρθρο του, στο πρώτο τεύχος της «Αναγέννησης», με τίτλο «Για μια πραγματική Αναγέννηση του κινήματος και της Ελλάδας» υπογραμμίζει πως η νέα ρεβιζιονιστική ηγεσία της ΕΔΑ με σημαία την «ανανέωση», και το «νέο πνεύμα» προσπαθεί «να διαγράψει τις καλύτερες αγωνιστικές παραδόσεις» του κινήματος, «αντιστρέφει καθιερωμένες και δοκιμασμένες στην πολύχρονη πρακτική του κινήματος αξίες», «καθιερώνει και εφαρμόζει μεθόδους ριζικά ξένες προς τις αρχές του κινήματος», «δiαστρεβλώνει και ευνουχίζει τις αγωνιστικές συνειδήσεις». Καταγγέλλει, επίσης, το καθεστώς «αντικομματικής διαπαιδαγώγησης», της «ωμής παραβίασης δοκιμασμένων κριτηρίων του κινήματος» για τα στελέχη, το «καθεστώς οργανωτικής παράλυσης και αποσύνθεσης».
Σε κύριο άρθρο του στο πρώτο φύλλο του ΛΑΪΚΟΥ ΔΡΟΜΟΥ, τον Γενάρη του 1967, με καυστικό τρόπο θα μιλήσει για τις «ρεβιζονιστικές σειρήνες που υπόσχονται το “βόλεμα”» και θέλουν να κάνουν τους αριστερούς αγωνιστές «“φιλήσυχους” μικροαστούς».
Ο σ. Ισαάκ θα κάνει τμήμα της αντιρεβιζιονιστικής πάλης, της προσπάθειας για την αναγέννηση του κομμουνιστικού κινήματος και την ανασύσταση ενός πραγματικά επαναστατικού μαρξιστικού-λενινιστικού ΚΚΕ, την αποκατάσταση αλλά και την ανάπτυξη των αρχών συγκρότησης και λειτουργίας της κομμουνιστικής οργάνωσης.
Παίρνοντας από τη θετική κληρονομιά του ΚΚΕ σ’ αυτά τα ζητήματα, καταβάλλοντας προσπάθεια να την εμπλουτίσει και μέσα από τις εμπειρίες του μαρξιστικού-λενινιστικού κινήματος, θα μας αφήσει ορισμένα σημαντικά γραπτά.
Σ’ αυτά διαβάζουμε πως «η ρεβιζιονιστική επιδρομή έσπασε πριν απ’ όλα την πολύτιμη σύνδεση του κομμουνιστή με την οργάνωση, με το κόμμα», «χτύπησε το πνεύμα της κομμουνιστικής κομματικότητας» και διαμόρφωνε τους ανθρώπους πάνω στη βάση της «απελευθέρωσης του ατόμου», «αφήνοντας το έδαφος ελεύθερο στην ανθρώπινη ροπή προς την αποφυγή δυσκολιών».«Έτσι ακριβώς έσπασε την αγωνιστικότητα πολλών μελών του κόμματος», «το κόμμα έχασε τη μαχητικότητα του» και «οδηγήθηκε στον ολοκληρωτικό οππορτουνιστικό εκφυλισμό».
Ο σ. Ισαάκ γράφει πως «η πάλη των μαρξιστών-λενινιστών ήταν στην ουσία πάλη για την αναστήλωση ακριβώς της οργάνωσης που είχαν διαλύσει οι ρεβιζιονιστές, πάλη για την αποκατάσταση εκείνης της στέρεης και βαθιάς συνείδησης για τη σημασία και το περιεχόμενο τη επαναστατικής οργάνωσης».
Θεωρούσε πως μέσα στην πάλη του μαρξιστικού - λενινιστικού κινήματος βασική θέση κατείχε η πάλη για την υπεράσπιση των αρχών του δημοκρατικού συγκεντρωτισμού που έχουν χτυπηθεί και συκοφαντηθεί από το ρεβιζιονισμό.
Η προσπάθειά του στρέφονταν όχι μόνο στη γενική υπεράσπισή της αλλά και στο πώς να γίνεται σωστή εφαρμογή της. Για το σκοπό αυτό έγραφε πως «για να μπορέσει το κόμμα να ανταποκριθεί στη μεγάλη αποστολή του, να εφαρμόσει την πολιτική του και να πραγματοποιήσει τους σκοπούς του, είναι απαραίτητο να διαθέτει μια ενιαία, στέρεη και αποτελεσματική οργάνωση. Μια τέτοια οργάνωση μπορεί να οικοδομηθεί, μόνο με τον όρο πως στο κόμμα θα εφαρμοστούν αυστηρά οι λενινιστικές οργανωτικές αρχές, οι αρχές του δημοκρατικού συγκεντρωτισμού, που συνδυάζουν την εσωκομματική δημοκρατία με το συγκεντρωτισμό σε ένα ενιαίο σύνολο... Η εσωκομματική δημοκρατία δεν είναι αυτοσκοπός, αλλά το βασικό εκείνο μέσο, που εξασφαλίζει τη δραστήρια συμμετοχή των μελών του κόμματος στη συζήτηση και λύση όλων των κομματικών προβλημάτων. Η δημοκρατία στο κόμμα ένα μόνο περιεχόμενο μπορεί και πρέπει να έχει: πώς να υπηρετήσει καλύτερα την ιδεολογική και πολιτική γραμμή του κόμματος, πώς να δραστηριοποιήσει και να κινητοποιήσει όλα τα μέλη του κόμματος στην πάλη για την πραχτική εφαρμογή αυτής της γραμμής, για την πραγματοποίηση των σκοπών που βάζει το Καταστατικό του κόμματος, πώς να κάνει το κόμμα όλο και πιο αξιόμαχο, πιο ικανό να εκπληρώνει τα αγωνιστικά του καθήκοντα. Τέτοια είναι η αποστολή της δημοκρατίας στο κόμμα και αυτή πρέπει να υπηρετεί κάθε μορφή έκφρασής της…… Όσο απαραίτητη είναι στο κόμμα, η δημοκρατία, άλλο τόσο απαραίτητος είναι και ο συγκεντρωτισμός…… Ο συγκεντρωτισμός είναι ακριβώς η αρχή που επιτρέπει να ενοποιούνται τα επιμέρους τμήματα σε ένα σύνολο και να λειτουργούν σε ενιαία κατεύθυνση, είναι η αρχή που συνενώνει όλες τις δυνάμεις του κόμματος και τις κατευθύνει σ' ένα σκοπό και που έτσι ακριβώς δίνει σάρκα και οστά στην έννοια της οργάνωσης. Ο συγκεντρωτισμός περιλαβαίνει τη συγκεντρωτική καθοδήγηση και την πειθαρχία, που αποτελούν δυο πλευρές μιας ενιαίας λειτουργίας….. Η πειθαρχία στο κόμμα είναι αυστηρή, αλλά όχι «τυφλή». Είναι μια πειθαρχία συνειδητή, εθελοντική. … Η ύπαρξη ομάδων είναι ασυμβίβαστη με την ενότητα θέλησης του κόμματος».
Ο σ. Ισαάκ έχοντας πλήρη επίγνωση, τόσο από την ιστορία του παλιού ΚΚΕ όσο και από τις εμπειρίες του μαρξιστικού-λενινιστικού κινήματος, των προβλημάτων και των λαθών στα ζητήματα της αντιμετώπισης των αντιθέσεων και των διαφορών που εμφανίζονται στο εσωτερικό του κόμματος και στις μέθοδες για την επίλυσή τους, μας έχει καταθέσει σημαντικές υποδείξεις και σ’ αυτό το κεφάλαιο.
«Το κομμουνιστικό κόμμα -γράφει σε ένα από τα κείμενα του- που δρα στις συνθήκες της ταξικής καπιταλιστικής κοινωνίας, είναι εκτεθειμένο διαρκώς στον κίνδυνο διείσδυσης της αστικής ιδεολογίας στις γραμμές του». Γι’ αυτό «γεννιέται το καθήκον μιας αδιάκοπης πάλης του για την περιφρούρηση της σωστής προλεταριακής γραμμής και για την απόκρουση των διαλυτικών ρεβιζιονιστικών και οππορτουνιστικών απόψεων. ..Αλλά, στο κόμμα που είναι ένας ζωντανός οργανισμός, μπορούν να εκδηλωθούν και κατά κανόνα εκδηλώνονται και διάφορες άλλες λαθεμένες απόψεις, που δε θα έπρεπε, αβασάνιστα, να αναχθούν σε ρεβιζιονισμό ή οππορτουνισμό». Σ’ αυτή την τελευταία περίπτωση «θα υπάρξει μια αναπόφευκτη και αναγκαία πάλη απόψεων κι αυτή θα είναι μια πάλη ανάμεσα στο σωστό και στο λαθεμένο, μια πάλη που εφόσον διεξαχθεί με το σωστό κομματικό τρόπο, θα βοηθήσει αναμφίβολα τη δουλειά του κόμματος, θα δώσει πιο σωστές απαντήσεις στα προβλήματα που αντιμετωπίζει το κόμμα και έτσι ακριβώς θα ενισχύσει τη γενική πάλη του».
Ο σ. Ισαάκ έδινε βάρος και στο ζήτημα της κοινωνικής σύνθεσης του κόμματος υπενθυμίζοντας πως «το κόμμα της εργατικής τάξης πρέπει να αποτελείται πριν απ’ όλα και κύρια από εργάτες» αλλά και ότι «αντλεί τα μέλη του όχι μόνο από το εργατικό περιβάλλον αλλά και από άλλα στρώματα του λαού». Έχει επισημάνει πως «το ζήτημα δεν βρίσκεται μόνο στη σωστή στρατολόγηση των μελών του κόμματος, αλλά, κύρια στη σωστή διαπαιδαγώγησή τους».
Θεωρεί την κομματική διαπαιδαγώγηση «σπουδαιότατο πρόβλημα της κομματικής οικοδόμησης και όλης της κομματικής δουλειάς» και εξηγεί πως «το να αφομοιώσουν οι κομμουνιστές τις αρχές του μαρξισμού-λενινισμού και την πολιτική του κόμματος και να γίνονται κάθε μέρα πιο ικανοί να εφαρμόζουν στην πράξη αυτές τις αρχές και αυτή την πολιτική, αυτό είναι το ουσιαστικό περιεχόμενο και ο κύριος στόχος της κομματικής διαπαιδαγώγησης». Ζητά οι κομμουνιστές «να διαπαιδαγωγούνται στο πνεύμα της αυτοθυσίας και αυταπάρνησης, έτσι ώστε κάθε στιγμή να βάζουν τα συμφέροντα του κόμματος και του λαού σε πρώτη μοίρα και τα δικά τους ατομικά συμφέροντα σε δεύτερη μοίρα». Ταυτόχρονα, συμπληρώνει πως «αυτό δε σημαίνει πως πρέπει να υποτιμηθούν και να παραγνωρισθούν οι ανθρώπινες ανάγκες του κομμουνιστή».
Αγαπητοί σύντροφοι, συντρόφισσες,
συναγωνιστές, συναγωνίστριες, φίλοι και φίλες
Μέσα στις παρακαταθήκες του σ. Ισαάκ, αυτή που αφορά την αναγκαιότητα και το πώς πρέπει να είναι μια πραγματική κομμουνιστική οργάνωση, το πώς πρέπει να είναι ένας πραγματικός κομμουνιστής έχει τη βαρύνουσα σημασία που της αναλογεί μέσα στο σύνολο της ιδεολογικοπολιτικής, αγωνιστικής και διαπαιδαγωγητικής προσφοράς του. Στο πρόσωπο και στη δράση αυτού του ακριβού συντρόφου μας μπορέσαμε να γνωρίσουμε με ένα χειροπιαστό τρόπο τα χαρακτηριστικά του πραγματικού κομμουνιστή, σε μια περίοδο που ο ρεβιζιονισμός τα απαξίωνε, τα διέβαλλε και τα ξήλωνε.
Είναι απαραίτητο για τη μεγάλη υπόθεση της αναγέννησης του κομμουνιστικού κινήματος να κρατήσουμε και αυτή την παρακαταθήκη του σαν οδηγό μας και να προσπαθήσουμε να τη μετουσιώσουμε σε πράξη.
Στηριζόμενοι πάνω και σ’ αυτή λοιπόν «ΠΡΟΧΩΡΑΜΕ».
Όπως μας παρότρυνε ο σ. Ισαάκ.
Με την αποφασιστικότητα, τη μαχητικότητα και την επιμονή που μας δίδαξε με ένα μοναδικό τρόπο.
Άκης Αδαμόπουλος