Πέρασαν 47 μέρες από το θάνατο του σύντροφου Ισαάκ. Το τράνταγμα των πρώτων στιγμών, διαδέχεται, τώρα, η έντονη προσπάθεια να θυμηθείς κάθε λεπτομέρεια από την κοινή πορεία, να ταξινομήσεις μέσα σου κώδικες συμπεριφοράς, θεωρητικές και πολιτικές απόψεις. Και κυρίως να αποφασίσεις αν αυτό, ή το άλλο, θα έκανε ο ίδιος, αν βρισκόταν στη θέση σου. Και δεν είναι πια εδώ να τον ρωτήσεις «Τι κάνουμε τώρα σύντροφε;»
Όσο κι αν οι αναφορές στο σύντροφο Ισαάκ, περιέχουν, ακόμα, το στοιχείο του υποκειμενικού, υπάρχουν πλευρές της προσωπικότητάς του που θα μείνουν ανεξίτηλες και θα αποτελούν σημείο αναφοράς για εμάς και για τις γενιές που έρχονται.
Η αφοσίωση στα κομμουνιστικά ιδανικά όρισε, από την αρχή μέχρι το τέλος, τη ζωή του. Την αφιέρωσε σε αυτά, παραμερίζοντας κάθε προσωπική ανάγκη. Η βαθιά πεποίθηση, πως γι αυτά τα ιδανικά πρέπει να δώσουμε όλο μας το είναι, τον οδηγούσε να δίνει όχι μόνο αυτά που μπορούσε κάθε φορά, αλλά αυτά που έπρεπε, ξεπερνώντας τον εαυτό του. Πέρασε περήφανος πάνω από τα Μακρονήσια που άλεθαν τις ζωές και τις αντιστάσεις των έντιμων λαϊκών ανθρώπων της ΕΑΜικής Αντίστασης και αργότερα της χούντας. Σήκωσε ψηλά, με τα δυο του τα χέρια, τις αρχές του μαρξισμού – λενινισμού για να τις περάσει καθάριες, κόντρα στο ρεύμα της λάσπης και της συνθηκολόγησης.
Μας άφησε θεωρητικά και πολιτικά κείμενα, γραμμένα με περίσσια φροντίδα και επιστημονική επιμέλεια. Την ελεγμένη παραπομπή, σε μια πηγή, την επεδίωκε για τα δικά του γραπτά και την απαιτούσε από τα δικά μας, αν έλλειπε, ή την επαινούσε αν υπήρχε, στην πάντα συντροφική κριτική, που με απέραντο ενδιαφέρον για την εξέλιξή μας, έκφραζε.
«Τα παιδιά μας πρέπει να τα προσέχουμε» έλεγε στο σύντροφο Γιώργο, με τρυφερή έγνοια για τους νεολαίους, στις διαδηλώσεις των τελευταίων χρόνων, όταν η κατάσταση ... μύριζε δακρυγόνα. Με την ίδια τρυφερότητα, ενδιαφερόταν να μάθει για την εξέλιξη του καθενός, πρότεινε λογοτεχνικά βιβλία για ανάγνωση, ή παρέπεμπε σε γραπτές, ιστορικές αναφορές για το κίνημα.
Πάνω απ' όλα και πέρα απ' όλα έβαζε την υποταγή των προσωπικών απόψεων στην κομματική γραμμή. Το να λειτουργεί το κόμμα σα μια γροθιά. Και πρώτος αυτός έδινε το παράδειγμα.
★★★
Ο σύντροφος Ισαάκ, όπως και ολάκερη η γενιά που εκπροσωπούσε, ήταν δημιούργημα λαμπρών ιστορικών καιρών.
Όπως συμβαίνει στις δύσκολες στιγμές ενός λαού, οι Κυναίγειροι, οι Σπάρτακοι, οι Διγενήδες, οι Καραϊσκάκηδες, μπαίνουν πάντα μπροστά. Και δεν λείπουν από κανένα λαό. Η πάλη στα Μαρμαρένια Αλώνια μετράει χιλιάδες χρόνια. Δίπλα σε αυτούς και πιο πάνω από αυτούς ήρθε η γενιά των κομμουνιστών που σφυρηλατήθηκε από τα διδάγματα της Οκτωβριανής Επανάστασης. Γέννημα θρέμμα του ίδιου του λαού, έδωσε τη ζωή της για το λαό, χωρίς να περιμένει ανταλλάγματα, παραδείσους στη μετά θάνατον ζωή. Τυχερός ο λαός που τα 'χει και τα δυο.
Τα όνειρα και η πράξη, η αγάπη για το δίκιο και η αδιαλλαξία, ο ενθουσιασμός και η σεμνότητα, η θερμή αγάπη για τις χαρές της ζωής κι ο ασκητισμός, όλα αυτά τα ασυμβίβαστα θαρρείς χαρακτηριστικά, συγκρότησαν την απαράμιλλη προσωπικότητα αυτής της γενιάς. Της γενιάς που της παραδόθηκε η αφεύγατη ιστορική ευθύνη, να φέρει σε πέρας τον αγώνα για τη Λευτεριά και το Δίκιο των λαών. Που έφτιαξε τους νέους ήρωες, τους νέους μύθους με τους οποίους θα μεγαλώνουν τα παιδιά των ανθρώπων του σοσιαλιστικού μέλλοντος.
Ζήσανε και πλάσανε, οι ίδιοι, μια ιστορική περίοδο για την οποία η ανθρωπότητα θα 'χει να καυχιέται, πως ήταν από τις φωτεινότερες, όλων των εποχών. Κι ας προσπαθούσαν ο ιμπεριαλισμός κι ο φασισμός να λιώσουν με τη μαύρη μπότα τους το Δίκιο, τη Λευτεριά, την Περηφάνια και την Αλληλεγγύη των λαών. Και ήταν όλοι μαζί, μια γροθιά. Συμμαχητές, συνεξόριστοι, Σύντροφοι. Είναι αυτοί που κάνανε τη λέξη Σύντροφος, χιλιάκριβη και τιμημένη.
Μια μεγάλη γραμμή αταλάντευτων κομμουνιστών. Μια μεγάλη φλογισμένη καρδιά. Σαν του Ντάνκο.
Ο Ντάνκο, στη ρούσικη λαϊκή παράδοση, ένας νεολαίος, όταν όλοι έχουν παραιτηθεί, αναλαμβάνει να οδηγήσει το λαό του έξω από το τρομερό δάσος, στο ξέφωτο της στέπας. Ο λαός, αποκαμωμένος από τις κακουχίες, ετοιμάζεται να εγκαταλείψει τον αγώνα. Τότε ο Ντάνκο, σύμφωνα με το μύθο, ξεριζώνει την καρδιά του που φλογίζεται και σηκώνοντάς την ψηλά, σαν πυρσό, μέσα στο σκοτάδι, οδηγεί το λαό του στο ξέφωτο.
★★★
Ο σύντροφος Ισαάκ άφησε, στους ώμους μας το δικό του φορτίο, το δικό τους φορτίο. Η ευθύνη είναι ανυπολόγιστα βαριά. Ειδικά για μας που είμαστε η γενιά της υπερτεσσαρακονταετίας νόμιμης, αστικής κοινοβουλευτικής ζωής.
Ας προσπαθήσουμε να πάρουμε τη θέση τους όχι σαν απλοί αριθμοί, αλλά με όλη τη δύναμη της καρδιάς μας και της ψυχής μας. Τώρα που οι ιμπεριαλιστές υφαίνουν το μαύρο πέπλο πάνω από τη ζωή των λαών.....Ας κοιτάξουμε τη φλογισμένη τους καρδιά κι ας τους διαβεβαιώσουμε:
Είμαστε εδώ!
Τάνια Ζωγράφου